با خواندن کتاب برای کودکان مهارت های کلامی کودک را تقویت کنید

 نه داشتن يك كلكسيون از رمان‌هاي نامدار در كتابخانه و نه هر هفته به شهركتاب رفتن، هيچ يك نمي‌تواند از كودك‌تان يك كتابخوان حرفه‌اي بسازد. اگر خودتان با خواندن بيگانه باشيد و اگر از تكنيك‌هاي ساده‌اي كه مي‌تواند كودك شما را كتابخوان كند، بي‌خبر باشيد، رسيدن به چنين آرزويي يا ممكن نمي‌شود يا انرژي و وقت زيادي از شما مي‌گيرد. براي اينكه عادت خواندن كتاب را در خون كودك‌تان تزريق كنيد، مي‌توانيد از اين راهنما كمك بگيريد. پس از خواندن اين متن خواهيد فهميد كه تربيت يك كوچولوي كتابخوان چندان هم دشوار نيست.

زياد حرف بزنيد
اگر مي‌خواهيد فرزندتان زود حرف زدن را ياد بگيرد و مهارت‌هاي كلامي‌اش تقويت شود، تا مي‌توانيد با او حرف بزنيد. كلماتي كه از زبان شما خارج مي‌شوند، بيشترين تاثير را بر رشد مهارت‌هاي زباني كودك‌تان مي‌گذارد. اگر مي‌خواهيد حين كتاب خواندن، به رشد اين مهارت در كودك‌تان كمك كنيد، از چنين جملاتي كمك بگيريد: «واي! اينجا را ببين! چه كتاب‌هاي خوبي. چرا از توي اين قفسه يكي‌شان را بر نمي‌داري تا با هم كتاب بخوانيم؟» مهم نيست كه كودك‌تان به اندازه درك اين جملات بزرگ شده يا نه. حتي اگر او همه حرف‌هاي شما را نفهمد، با كمك گرفتن از اين جملات مي‌توانيد بخشي از ذهنش را كه مربوط به صحبت كردن است، به مرور فعال‌تر كنيد.

قصه را بازي كنيد
اگر كودك‌تان تازه خواندن را ياد گرفته، برخي از جملات كتاب راكه مخصوص شخصيت خاصي هستند، با يك ماژيك شبرنگ مشخص كنيد و از او بخواهيد وقتي درحال بازي كردن نمايشي بر اساس آن داستان هستيد، بخش‌هاي رنگي شده را با صداي خودش بخواند. به اين طريق هم او را در فرآيند داستان‌خواني درگير كرده‌ايد و هم باعث شده‌ايد لذت بيشتري از خواندن ببرد.

به كلمات دست بزنيد
وقتي حين كتاب خواندن انگشت‌تان را زير كلمات حركت مي‌دهيد، به كودك‌تان مي‌گوييد كه اين نشانه‌هاي بامزه به ظاهر بي‌معنا، مفهوم دارند و همان جملات زيبايي هستند كه به گوش او مي‌رسند. شما با چنين كاري ولع او به خواندن در سال‌هاي آينده را بيشتر کرده و او را به اين كار علاقه‌مند مي‌كنيد.

از كودك‌تان حرف بكشيد
قرار نيست فرزندتان تنها با شنيدن جملات از آنها درس بگيرد. براي رسيدن به هدفي كه نويسنده كتاب مد نظر داشته، بايد كودك‌تان را به فعاليت بيشتر ترغيب كنيد. براي مثال پيش از آنكه صفحه را بخوانيد، عكس‌هايش را در مقابل كودك‌تان قرار دهيد و از او چنين سوالي بپرسيد: «به نظرت خرس كوچولو مشكلش را به چه شكل حل مي‌كند؟» كودك‌تان وقتي با چنين سوال‌هايي مواجه مي‌شود، بيشتر با داستان درگير مي‌شود و براي پاسخ دادن، خلاقيت بيشتري را به كار مي‌گيرد. گذشته از اين، در صورتي كه نظر او اختلاف زيادي با آنچه كه در كتاب نوشته شده داشته باشد، وقتي ماجراي واقعي را در ادامه از زبان شما مي‌شنود، ذهنش آمادگي بيشتري براي به خاطر سپردن آن پيدا مي‌كند.

سعی کنید هر شب قبل از خواب برای فرزندتان کتاب بخوانید

 
كتاب بسازيد
از كودك‌تان بخواهيد كه داستاني را براي‌تان تعريف كند و آن را روي چند برگ كاغذ بنويسيد. در هر برگه كافي است بخشي از داستان را كه در سه‌، چهار خط خلاصه شده، بياوريد و بعد از تمام شدن، از فرزندتان بخواهيد نقاشي را كه از نظرش با هر بخش مرتبط است، بالاي آن بكشد. حالا شما توانسته‌ايد كتابي مخصوص به او را با كمكش طراحي كنيد و انگيزه‌اش براي داستان‌پردازي را بالا ببريد.

حق انتخاب دهيد
پيش از آنكه كتاب خواندن را شروع كنيد، كودك‌تان را با دادن حق انتخاب به او درگير ماجرا كنيد. براي مثال چند كتاب را از قفسه بيرون بياوريد و از او بپرسيد كه دوست دارد امشب كدام داستان را بشنود يا اينكه كدام داستان را دوست دارد اول بخواند. وقتي كودك‌تان با ميل خودش وارد اين بازي مي‌شود، توجه بيشتري به آنچه كه برايش مي‌خوانيد، مي‌كند.

كلمه‌يابي كنيد
وقتي كودك پيش‌دبستاني شما تنها چند حرف از الفبا را ياد مي‌گيرد، وقت آن رسيده كه بازي كلمه‌يابي را شروع كنيد. براي مثال اگر كودك‌تان حرف «ر» كه نامش با آن آشنا مي‌شود را ياد گرفته، يكي از كتاب‌هايش را‌ برداريد و وقتي كه كنار هم نشسته‌ايد، از او بخواهيد همه «ر»‌ها را پيدا كند. هر وقت كودك‌تان كلمه‌اي كه اين حرف در آن قرار گرفته را پيدا كرد، آن واژه را برايش بخوانيد و تشويقش كنيد.

كتاب جوك برايش بخريد
براي فرزندتان جوك‌هايي ساده و مناسب سنش تعريف كنيد و حتي با كمك كتاب‌هاي لطيفه كه در شهركتاب‌ها هست، به او چند جوك ساده كه برايش جالب هستند، ياد دهيد. كودك‌تان با تعريف كردن لطيفه‌هاي تكراري‌ خود در برابر ديگران، ياد مي‌گيرد كه شكل دادن ساختار‌هاي تازه‌اي از جملات و عبارات را تمرين كند.

قلنبه سلنبه حرف بزنيد
نگرانيد كه كودك‌تان معناي برخي واژه‌ها را متوجه نشود و به همين دليل وقت داستان خواندن، واژه ساده‌تري را به جاي آنها به كار مي‌بريد؟ اين تفكر را كنار بگذاريد و با خيال راحت واژه‌هاي جديد را براي كودك‌تان بخوانيد. كودكان عاشق تكرار شدن قصه‌ها هستند و وقتي براي چندمين‌بار واژه تازه‌اي كه برايشان معنا كرده‌ايد را مي‌شنوند، آن را ناخواسته وارد گروه كلماتي كه به كار مي‌برند، مي‌كنند. به اين ترتيب شما با گفتن چنين كلماتي فهم داستان را براي كودك‌تان سخت نكرده‌ايد، بلكه به او امكان گسترده‌تر كردن دايره لغاتش را داده‌ايد.

امتحان بگيريد
نه اينكه در فضايي جدي از كودك‌تان در مورد سطرهاي خوانده شده امتحان بگيريد اما مي‌توانيد در فضايي دوستانه و حين بازي، سوال‌هايي را در مورد داستان از او بپرسيد؛ اين سوال‌ها مي‌تواند در مورد بخش‌هايي كه پيام اصلي داستان در آنها پنهان شده باشند يا اينكه از بخش‌هايي پرسيده شوند كه مي‌دانيد واژه‌هاي تازه در آنها به كار رفته‌اند. اگر كودك‌تان دقيقا از آن واژه‌ها استفاده نكرد، اشكالي ندارد؛ مهم اين است كه مفهوم آنها را درك كرده باشد و واژه‌اي جايگزين برايش پيدا كرده باشد. شما هم مي‌توانيد پس از شنيدن توضيحاتش يك بله همراه با لبخند به او هديه كنيد و واژه مورد نظرتان را هم در ادامه به كار ببريد تا ملكه ذهنش شود.

خسته نشويد
اگر كودك‌تان در هفته بارها از شما مي‌خواهد كه يك كتاب را بخوانيد، براي منصرف كردنش تلاش نكنيد. مهم نيست كه چند بار داستان را شنيده ‌است؛ شما مي‌توانيد هزاران بار كتاب مورد نظر را برايش بخوانيد و حتي تا جايي پيش برويد كه تك تك سطر‌هاي داستان را از بر شود اما اجازه ندهيد خواندن كتاب‌هاي تكراري، فرصت شروع كردن كتاب‌هاي تازه را از شما بگيرد. براي مثال مي‌توانيد داستان كوتاه تازه‌اي را قبل يا بعد از خواندن كتاب دوست داشتني شروع كنيد.

وقتي خودتان كتاب میخوانید كتاب‌هاي کودک را مقابلش قرار دهيد تا از شما تقلید کند

 
فوت کوزه‌گری
توپ توي زمين شماست
دليلي ندارد كه به جاي اسباب بازي برايش كتاب بخريد يا شب‌ها وقتي غرق خواب است، او را مجبور به شنيدن ماجراي كتاب‌ها كنيد. شما مي‌توانيد با برخي از رفتارهايي كه هر روز و هر هفته نشان مي‌دهيد، كودك‌تان را به خواندن و داستان بافتن علاقه‌مند كنيد.

با هم كتابخانه برويد
اگر دانشجو هستيد يا قصد داريد كتاب خاصي را از كتابخانه امانت بگيريد، كودك‌تان را هم با خود همراه كنيد. اجازه دهيد بين قفسه‌هاي كتاب با شما بچرخد و بعد سراغ قفسه‌هاي كتاب كودك برود و براي خودش هم كتابي براي امانت گرفتن پيدا كند. حتي اگر خودتان نمي‌خواهيد كتاب خاصي را امانت بگيريد، صرفا براي جست‌وجوي كودك‌تان در اين محيط، او را به كتابخانه‌اي كه عنوان‌هاي زيادي كتاب كودك در آن قرار دارد، ببريد.

با او بخوانيد، نه براي او
تنها با خواندن كتاب براي كودك‌تان نيست كه او را كتابخوان مي‌كنيد. براي رسيدن به چنين هدفي، وقتي كه خودتان قصد كتاب يا مجله خواندن داريد، كتاب‌هاي او را هم در مقابلش قرار دهيد تا به تقليد از شما سراغش برود. بچه‌ها بيشتر از آنكه از حرف‌هاي شما درس بگيرند، ‌با الگو‌برداري از رفتارهاي شما به شخصيت خود شكل مي‌دهند.

تابلوها را بخوانيد
براي علاقه‌مند كردن كودك‌تان به خواندن، فقط نبايد از كتاب‌ها كمك بگيريد. وقتي براي خريد يا قدم زدن با او به خيابان مي‌رويد، توجه بيشتري به تابلوهايي كه در خيابان نصب شده كنيد و عبارات و جملات روي آنها را براي كودك‌تان بخوانيد. اگر تابلوي راهنمايي و رانندگي سر راه‌تان باشد، با خواندن عبارت زير علامت يا تصويري كه روي تابلوست، مي‌توانيد آن را در ذهن كودك‌تان ماندگار و توجهش به نوشته‌ها را بيشتر از قبل جلب كنيد.

منبع:مجله سیب سبز